ĐÈN LỒNG - NÉT ĐẸP VĂN HOÁ PHỐ CỔ HỘI AN

Ai đã từng một lần đến phố cổ Hội An ắt hẳn sẽ không quên được khung cảnh bình yên, hoài cổ nơi đây. Dạo bước trên những con phố cổ, chìm đắm trong hàng ngàn thứ màu sắc đẹp đẽ, từ mái ngói rêu phong đến gánh hàng rong, khăn màu, vòng tay, túi lụa,không khỏi ngỡ ngàng trước hình ảnh những chiếc đèn lồng  được giăng kín khắp ngả đường, từ các di tích văn hóa lịch sử đến các nhà hàng, khách sạn, các điểm vui chơi giải trí, ở mỗi nhà dân đến các quán cóc ven đường.

Nguồn gốc ra đời

Đèn lồng Hội An xuất hiện vào khoảng thế kỷ 16 tại phố Hội (Quảng Nam) và tồn tại hơn 400 năm như một trong những sản phẩm nghệ thuật thủ công truyền thống lâu đời tại Việt Nam, lưu giữ trong mình một nét hoài cổ, tinh tế mà huyền diệu trong mắt người dân địa phương và cả bạn bè Thế Giới. Đến ngày 1/12/1999, Hội An được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới và đèn lồng trở thành một nét đẹp đặc trưng món của Hội An, văn hóa của phố cổ nói riêng và đại diện cho nét đẹp văn hoá Việt nói chung.

Ngày 1/12/1999, Hội An được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới và đèn lồng trở thành một nét đẹp đặc trưng món của Hội An (ảnh st)

Tương truyền rằng: Hội An xưa có ông tổ làm đèn lồng tên là Xã Đường, hồi đó được gọi là thợ mã chuyên làm đầu lân lồng đèn cho những đêm hội hay các cuộc thi đấu xảo, thi làm đèn kéo quân. Những ngày tết, lễ, hội hè, phú quý lắm người dân phố Hội An mới có chiếc đèn lồng to viết chữ Hán hoặc vẽ tranh thuỷ mặc treo trước nhà.

Hội An bắt đầu "lên đèn" lúc hoàng hôn buông xuống (ảnh st)

Nhưng theo người dân địa phương, người đầu tiên nghiên cứu và thực hiện biến chiếc đèn lồng truyền thống thành những sản phẩm độc đáo, mang đậm chất Việt là nghệ nhân tài hoa Huỳnh Văn Ba. Ông đã thổi hồn vào nó và biến nó thành một sản phẩm văn hóa đặc sắc của phố Hội nói riêng và Việt Nam nói chung, có khả năng xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới. Năm 2005, sản phẩm thủ công, đèn lồng Hội An đã được cục sở hữu trí tuệ Việt Nam bảo hộ nhãn hiệu độc quyền. Đây thật sự một nét đẹp văn hóa Việt đáng được tôn vinh.

Con phố trở nên lung linh huyền ảo hơn vào buổi tối (ảnh st)

Đèn lồng Hội An đa dạng các chủng loại

Đèn lồng Hội An đa dạng về kiểu dáng: từ loại đèn hình cầu hay hình dạng giống trái bí ngô cho đến đèn lồng kéo quân, phổ biến nhất là dạng tròn, tỏi, bánh ú và nhiều kiểu dáng đặc sắc với những ý nghĩa khác nhau. Ngoài ra,đèn lồng Hội An còn được tô điểm bởi nét vẽ, đường thêu những chi tiết đặc thù Đại Việt như cành đào, hoa mai, nhánh trúc, chữ thư pháp hay các di tích văn hóa lịch sử của Việt Nam. Chiếc đèn lồng thành phẩm được xếp gọn thành dạng ống nhỏ được theo tay du khách mang về quê hương trên mọi miền thế giới.

Sự đa dạng chủng loại khiên vẻ đẹp của đèn lồng Hội An thay đổi biến hoá (ảnh st)

Nguyên liệu tạo ra đèn lồng Hội An

Hai nguyên liệu chính làm nên chiếc đèn lồng Việt đó chính là tre và vải lụa - những hình ảnh vô cùng quen thuộc trong đời sống người Việt. Sự mộc mạc của tre kết hợp với sự mềm mại, duyên dáng của lụa dưới bàn tay khéo léo của các nghệ nhân đã làm nên những chiếc đèn lồng Việt đầy quyến rũ. Đèn lồng Hội An được sản xuất theo một quy trình thủ công khép kín. Tre dùng để tạo khung lồng đèn là loại tre già được ngâm kỹ với nước muối từ 10 – 15 ngày để chống mối mọt. Hệ thống vòng gỗ, chuôi đèn cũng được thiết kế tinh xảo sao cho kết hợp với nan tre có thể gấp lại được. Nan được gắn vào hai vòng gỗ rồi được níu bởi những dây dù, sau đó được sửa cho cân đối. Sau khi phần khung đèn, công đoạn tiếp theo là dán đèn vào khung đèn bung ra. Người Hội An thích dùng lụa Hà Đông để bọc đèn bởi vải lụa tơ tằm có độ dai khi căng trên khung đèn không bị rách và làm cho ánh sáng khung đèn thêm huyền ảo sống động. Vải được cắt thành nhiều mảnh tùy theo kích thước đèn rồi được dán trên khung bằng keo - công đoạn này đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ của người thợ. Cuối cùng, để hoàn chỉnh một chiếc đèn lồng, các nghệ nhân còn tự mình bỏ công sức tiện gỗ quét sơn hay vecni, kết tua đèn, uốn dây thép làm chỗ treo đèn.

Hai nguyên liệu chính làm nên chiếc đèn lồng Việt đó chính là tre và vải lụa - những hình ảnh vô cùng quen thuộc trong đời sống người Việt (ảnh st)

Đèn lồng Hội An - Tự hào bản sắc Việt Nam

Ngắm đèn lồng là một điều thú vị. Bởi vì, vào bất kể thời điểm nào, chúng đều có một vẻ đẹp riêng, đều mang lại cho người ta các cung bậc cảm xúc khác nhau. Buổi sáng, người ta đi dạo ngắm nhìn lồng đèn trên phố là để chiêm ngưỡng và có thể nhìn thấy rõ tay nghề tinh xảo, sức sáng tạo và tài hoa của những người thợ. Những chiếc đèn vẫn đẹp, vẫn nổi bật khi treo đơn lẻ hay treo thành giàn với đủ loại màu sắc, hình dáng và kích cỡ. Chúng như những bông hoa nở rộ,thi nhau khoe sắc dưới ánh mặt trời. Đêm đến, những bông hoa giờ đã trở thành những dãy màu sáng. Nó mang vẻ đẹp huyền bí, lung linh chiếu sáng trong đêm. Nó thắp sáng cảnh vật và làm cho không gian trở nên diệu kỳ, nên thơ. Rồi người ta lại chợt nhận ra rằng, những dãy sáng màu kia như là tập hợp của một rừng ánh sao lấp lánh và ánh sáng mà nó mang lại như thể không bao giờ tắt.

Điều khiến đèn lồng Hội An trở thành nét đẹp văn hóa Việt không chỉ ở cách làm thủ công mà còn ở hàm ý sâu xa. Đèn lồng Hội Ăn tượng trưng cho những biểu tượng, mong muốn của người dân Việt về cuộc sống sung túc, hạnh phúc, gia đình bình an, mạnh khỏe, vạn sự như ý, an khang. Chính vì vậy, việc sử dụng đèn lồng là cách người ta thể hiện niềm tin vào ý nghĩa tâm linh một cách chân thành và thiết tha nhất.

Ngoài vẻ đẹp đặc trưng, đèn lồng Hội An mang nhiều ý nghĩa vô cùng tuyệt vời (ảnh st)

=> XEM THÊM: ĐẶC SẮC VỚI THỨ QUÀ ĐẾN TỪ LÚA NON – CỐM LÀNG VÒNG

Để biết thêm nhiều thông tin hữu ích về những vấn đề liên quan đến văn hoá, đời sống, ẩm thực hoặc du lịch, mời độc giả ghé thăm Fanpage HỒ VĂN - VĂN MIẾU để hiểu rõ hơn!