Tồn tại từ ngàn năm cùng với cây cỏ thiên nhiên, hoa sen không chỉ là người bạn thân thiết mà còn được xem như là biểu trưng văn hoá bén rễ sâu trong tâm thức người dân Việt, là biểu trưng tiêu biểu nhất cho văn hóa và cốt cách nhân văn của người Việt Nam, loài hoa duy nhất hội tụ đầy đủ trong mình ý nghĩa triết học, nhân sinh cao quý, là ý nghĩa về âm dương ngũ hành và sức vươn dậy của một ý chí sống mãnh liệt như dân tộc Việt.
Hình tượng hoa sẽ gắn liền với nét đẹp văn hóa con người Việt Nam
Hoa sen Việt Nam dù có trải qua bao cuộc đổi thay vẫn luôn giữ được vẻ đẹp thanh khiết, mùi hương dịu dàng vươn mình tỏa sáng. Sen là hiện thân của sự sống, sinh ra và lớn lên trong chốn sình lầy. Sự hình thành của sen diễn ra theo quy luật nhân quả luân hồi. Sen có cả nụ-hoa-hạt. Hoa nở tượng trưng cho quá khứ, đài sen tượng trưng cho hiện tại và hạt sen tượng trưng cho tương lai, sự nối tiếp liên tục.Bông hoa sen cũng tượng trưng cho sự thanh cao, bất khuất của người quân tử, giữ chặt lòng mình trước cám dỗ của lợi danh, giữ cho mình sự trong sạch dù ở giữa chốn bùn nhơ.
 |
| Hoa sen Việt Nam dù có trải qua bao cuộc đổi thay vẫn luôn giữ được vẻ đẹp thanh khiết, mùi hương dịu dàng vươn mình tỏa sáng (ảnh st) |
Hoa sen đã đi vào nghệ thuật sáng tạo của con người
Từ ý nghĩa tâm linh ấy, bông hoa sen đã đi vào tâm thức của người Việt Nam, trở thành hình tượng trong kiến trúc và điêu khắc của người Việt xưa, trong nghệ thuật, trong văn học, ẩm thực...
Cho đến tận hôm nay, khi bạn bè quốc tế đến với Việt Nam thì hình ảnh đầu tiên họ gặp là bông sen vàng trên những chuyến bay của Vietnam Airlines, hình ảnh biểu hiện cho sự khai sáng và hoàn mỹ; vừa đời thường lại vừa cao quý, linh thiêng; duyên dáng, mềm mại, nhưng không kém phần cứng cáp, đĩnh đạc, tượng trưng cho những con người Việt Nam dũng cảm kiên cường nhưng đôn hậu và cởi mở.
 |
| Hoa sen chính là logo của hãng máy bay hàng đầu Việt Nam - Vietnam Airlines (ảnh st) |
Trong lịch sử, trên một số viên gạch lát nền cỡ lớn tại khu vực đền vua Đinh và đền vua Lê, ngoài đề tài trang trí chim phượng còn có đề tài hoa sen. Có loại hoa sen 16 cánh, có loại 14 cánh, có loại 8 cánh, có loại hoa sen có số cánh không cố định. Vào thời Lý - thời kỳ Phật giáo phát triển mạnh, được coi như quốc giáo. Hoa sen được sử dụng nhiều trong các công trình liên quan đến Phật giáo như các bệ tượng Phật, những tảng đá kê chân cột, diềm cửa tháp, diềm bệ tượng... Hễ ở đâu có điều kiện thích hợp là nghệ nhân dùng ngay hoa sen để trang trí.
 |
| Hễ ở đâu có điều kiện thích hợp là nghệ nhân dùng ngay hoa sen để trang trí (ảnh st) |
Hình tượng hoa sen trong nghệ thuật tạo hình Việt là một đề tài rất phong phú, được thể hiện ở rất nhiều các hình thức trang trí mỹ thuật và kiến trúc đặc trưng riêng cho mỗi thời kỳ lịch sử dân tộc. Nó không chỉ mang lại giá trị vật chất cho cuộc sống, mà còn mang giá trị tinh thần vô giá với người Việt. Chính vì vậy, hình tượng hoa sen không chỉ là cảm hứng sáng tác của các nghệ nhân xưa, mà ngày nay các họa sĩ hiện đại vẫn có nhiều tác phẩm thành công với đề tài hoa sen, qua nhiều cách nhìn và ngôn ngữ tạo hình khác nhau. Tất cả đều biểu đạt được giá trị thẩm mỹ vĩnh hằng của loài hoa đã thấm sâu vào tâm hồn dân tộc Việt.
 |
| Nó không chỉ mang lại giá trị vật chất cho cuộc sống, mà còn mang giá trị tinh thần vô giá với người Việt (ảnh st) |
Hình tượng hoa sen trong văn học nghệ thuật
Đã bao đời nay, hình ảnh tao nhã, thuần khiết của bông sen luôn giành được sự ưu ái đặc biệt của các văn nhân mặc khách khi đến với Việt Nam, trong văn học Việt Nam bông sen luôn là nét đẹp cho tính cách con người gửi gắm tình cao cả kính mến trang trọng bởi vậy khi nói đến hoa sen, là người Việt Nam chắc hẳn ai cũng thuộc câu ca dao:
"Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn."
 |
| Hình ảnh hoa sen luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho những hoạ sĩ, thi sĩ (ảnh st) |
Làng quê nơi Bác sinh ra cũng có tên là Làng Sen, và có lẽ hoa sen đẹp nhất khi được ví với hình tượng Bác Hồ, người cha già dân tộc, vị lãnh tụ kính yêu của nhân dân Việt Nam:
"Tháp Mười đẹp nhất bông sen
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ."
 |
| Hoa sen đẹp không chỉ trong thơ mà còn toả sáng dịu dàng ngay trong đầm bùn (ảnh st) |
Hoa sen trong văn hoá ẩm thực Việt Nam
Từ ảnh hưởng của hoa sen trong đời sống tinh thần mà người dân Việt Nam đã đưa sen lên đỉnh cao của văn hóa ẩm thực. Các bộ phận trên bông hoa sen được biến chế thành những món ăn đặc trưng, mang đậm một hương vị Việt Nam như gỏi ngó sen, mứt sen, trà sen.
Sen hồ Tịnh Tâm của cố đô Huế ngày xưa được dùng để ướp trà cho vua. Người ta ướp trà vào ban đêm. Khi sen vừa hé nhụy là lúc trời đất đang giao hòa, hương còn rất đượm. Trà được đặt vào trong lòng hoa rồi dùng dây buộc lại, ép không cho hoa nở ra, để qua hết đêm trà sẽ hấp thụ toàn bộ hương sen. Sáng hôm sau thì thu trà. Trà sen Huế vì thế có hương thơm thanh khiết và đậm đà đến say lòng.
 |
| Trà sen Huế là thức uống đậm đà hương vị dân tộc (ảnh st) |
Chè sen Huế với hạt sen tươi, bóc vỏ, lột lớp lụa mỏng, xoi tim rồi đem chưng cách thủy với đường phèn thì hương mới thơm. Chè sen được múc trong bát cổ men sứ màu xanh nhỏ như “mắt trâu,” chỉ độ dăm bảy hạt sen vàng. Trong các dịp lễ tết hay kỵ giỗ, chè sen là món quan trọng gần như không thể thiếu trong lễ phẩm. Cúng xong, chỉ một bát thôi là đã thưởng thức đủ cái “quốc hồn quốc túy” của xứ Huế rồi.
Ngoài ra, người Huế còn dùng sen để nấu cơm sen rất nổi tiếng trong các món ăn truyền thống Huế. Cách nấu cơm sen cũng hết sức cầu kỳ, chỉ có những người phụ nữ Huế thực thụ tính tình điềm đạm có bản sắc “tôn nữ” mới nấu được cơm sen. Còn một nét đặc biệt nữa là người miền Bắc thường dùng lá sen để gói cốm. Hương đồng, cỏ nội quấn quyện với hương đồng cỏ nội. Những hạt cốm xanh màu ngọc thạch trở nên dẻo và thơm lâu hơn khi nằm trong lòng chiếc lá sen tươi. Hương thơm dìu dịu của lá sen hòa quyện với hương cốm. Thật là một sự kết hợp hài hòa tuyệt vời mà bất cứ ai đã thưởng thức còn nhớ mãi.
 |
| Món ngon cố đô Huế - Cơm hấp lá sen (ảnh st) |
Để biết thêm nhiều thông tin hữu ích về những vấn đề liên quan đến văn hoá, đời sống, ẩm thực hoặc du lịch, mời độc giả ghé thăm Fanpage
HỒ VĂN – VĂN MIẾU để hiểu rõ hơn!
0 nhận xét:
Đăng nhận xét